Modedocumentaires doen het uitstekend, ook in ons land. Met We Margiela duiken we de wereld van Maison Martin Margiela in. Mysterieus en magisch voor wie het huis niet goed kent, een bijzonder passioneel verhaal voor wie wel eens achter de schermen kon meekijken. Maar is de docu goed? Ik heb mijn twijfels.
De fameuze Tabi boots van Margiela, al te zien op de eerste show, in oktober 1988
‘Het begin’. Met die twee woorden antwoordt Jenny Meirens in het begin van de docu op de vraag wat haar beste herinnering is aan het Maison Martin Margiela. Een veelzeggend antwoord dat allicht heel dicht aanleunt bij de waarheid. Meirens startte het modehuis eind jaren tachtig op met iemand die ze in de film “een zeer sterke designer” noemde. Ze deed dat zonder centen maar met veel goesting en vooral met een grootse visie. Zonder Meirens was Margiela allicht ook groot geworden, dat zegt ze zelf, maar in tandem met haar en dankzij haar erg visionaire ideeën, pakte de mayonaise steeds beter. Dat wordt in de loop van de film duidelijk, in flarden interview en zonder dat we haar te zien krijgen. Misschien is dat wel het mooiste aan de film. Haar woorden, sereen en spontaan, terwijl we haar geen enkele keer te zien krijgen. (Het is ook een beetje onwezenlijk, want Jenny overleed begin juli van dit jaar en kreeg de uiteindelijke documentaire niet meer te zien.)
Huismodel Kristina, make up by Inge Grognard, photography/art work by Ronald Stoops
Onzichtbaarheid en mysterie waren meer dan dertig jaar gekoppeld aan de designer Martin Margiela zelf. In de beginjaren van zijn huis nodigde hij nog wel eens de pers uit om zijn collectie te bekijken en daar met hem over te praten, maar een zoveelste vraag over zijn privéleven in Parijs zorgde ervoor dat Margiela definitief achter de schermen verdween en nooit meer op de foto wilde of interviews gaf. Terwijl hij vroeger nog wel eens een handgeschreven fax tekende met zijn eigen naam, evolueerde het merk MM naar een heus modehuis waar in de pluralis majestatis gecommuniceerd werd. In de docu (niet toevallig ‘We Margiela’ getiteld) legt Meirens de reden daarvoor bij Martin: hij wilde dat zijn mode voor hem sprak. En dat zijn mode altijd centraal stond.
Nog meer Kristina
Het mag dus niet verbazen dat Margiela zelf geen medewerking verleende aan deze documentaire. Als alternatief komt een tiental medewerkers aan bod, die de collectie mee ontwikkelden, produceerden of verkochten. Mensen die dagelijks naast Martin aan het werk waren en vol overgave deel uitmaakten van de creatieve ‘familie’. Geen wonder dus dat er al eens gefluisterd werd dat Margiela in die beginjaren een sekte was. Dat was het dus niet. Er werd gewoon erg hard gewerkt, net zoals Margiela of Meirens dat zelf deden. ‘Ze waren erg serieus’, zegt iemand doodserieus. ‘Ze wilden het maken in de mode.’ Meirens bevestigt: ‘We wilden een groot huis in de mode worden.’ En dat werden ze dus. Met vallen en opstaan. Nu en dan wist Meirens niet hoe ze ’s anderendaags de rekeningen zou betalen. Maar intussen bleef ze geloven dat het zou lukken.
Eén van de vele side projects van MMM: een postzegel voor de Belgische markt
De documentaire laat zien dat het huis Margiela op veel punten een absolute voorloper was. Nu twijfelt iedereen aan de impact van het defilé en gaan er stemmen op om de shows toegankelijker te maken voor het grote publiek. Dat deed Margiela al in 1994 toen op vier plekken tegelijk de nieuwe collectie getoond werd aan het grote publiek, in de winkels zelf. Dat veel designers komaf maakten met de front row mentaliteit, is iets wat Margiela in de hand werkte. Hij doorbrak het systeem ook door oudere vrouwen als model te laten meelopen en locaties te zoeken die veraf stonden van de glamour uit de modewereld van toen. Hij blinddoekte zijn modellen zelfs.
Margiela doorbrak het systeem door de keuze van eigen gezichten, die hij vervolgens blinddoekte
De interviews bieden soms nieuwe inzichten. Dat het idee van het witte logo van Jenny zelf komt, en de vier stikjes errond van Martin. Dat de ontwerper nooit naar de fameuze bacteriën-expo in Museum Boijmans-Van Beuningen is gaan kijken (en de expo niet eens maakte, dat deden Meirens en zijn PR Patrick Scallon). Dat er geen groots plan was, maar ideeën soms toevallig (en zelfs uit fouten) ontstonden. Het einde van de samenwerking was niet zo mooi… Maison Margiela kwam in 2002 in handen van de groep achter jeanslabel Diesel. De designer zelf zou nog twee jaar blijven werken voor de groep om nadien helemaal onder de radar te verdwijnen. Dat gebeurde allemaal omdat het erg zwaar werd voor Jenny (‘Ik was het kotsbeu’) en omdat Margiela zelf zijn geloof in het bedrijf verloor (dixit Meirens, die ook zegt dat Margiela iets anders wilde doen). De vraag is of we dat allemaal moeten weten en of we niet een heel andere docu hadden gekregen indien er meer gefocust werd op het ontwerpproces en de kleren zelf, net wat Margiela altijd wilde.
Voorbeeld van de home collection: behangpapier in lijn met de filosofie van het huis
‘We Margiela’ is een rauwe aaneenschakeling van flarden interviews en beeldfragmenten uit shows. De mooiste momenten zijn die waarin je Margiela zelf backstage bezig ziet, weliswaar nooit echt herkenbaar. De interviews zijn intens en soms emotioneel maar ze lijken soms uit de context gerukt, alsof er erg veel geknipt werd. Een leek kan deze 99 minuten misschien smaken als een soort sneekpeak in een huis dat al die jaren in mysterie gehuld is, maar wie een beetje mee achter de schermen keek, zal de passie missen. De warmte ook, het visionaire en de goesting waarmee seizoen na seizoen aan dit project gewerkt werd. Een gemiste kans?
