Raf Simons won op 13 juni de Ultima voor ‘Algemene culturele verdienste’. Het mag niet verbazen dat de Belgische modeontwerper deze Vlaamse cultuurprijs mee naar huis mag nemen. Zijn werk gaat over zoveel meer dan kleren alleen.
Raf Simons meets Sterling Ruby op de expo De Belgen, vorig jaar in Bozar
Is mode cultuur? En kan een modemaker als Raf Simons zomaar naar huis met een prijs voor ‘Algemene culturele verdienste’? Misschien werden er gisteren in de Gentse Vooruit wel meer wenkbrauwen gefronst toen bleek dat de Genkse designer net die Ultima won. En toch. Wie vertrouwd is met zijn werk en met de persoon zelf, kan alleen maar opwerpen dat het meer dan tijd werd dat de designer in eigen land gelauwerd werd. Al zijn er wel meer redenen aan te halen om hem die prijs te geven.
Portret van Raf Simons door Willy Vandeperre
Raf Simons studeerde productontwikkeling in Genk – hij werd in 1968 in Neerpelt geboren -maar door een stage bij Walter Van Beirendonck belandde hij in de mode. Vooral het werk van Martin Margiela en Helmut Lang boeide hem mateloos. In de herenmodelijn die hij vanaf 1995 in de markt zette, koos hij voor een nieuwe visie op jongerencultuur. Via straatcastings boekte hij gewone jongens (skaters en rappers, niet de doorsneemannequins dus) voor zijn shows in Parijs en trok hij hen kleren aan die zo vernieuwend waren dat ze al snel The New York Times haalden. Om er één duidelijk silhouet bij te halen: een lange, perfect geknipte, ranke zwarte herenmantel gecombineerd met een loszittende pantalon met veel te lange pijpen en daaronder witte sneakers. Jongerencultuur? Zeer zeker. Alleen halen de sneakers (en de mix met het veel klassiekere herenpak) intussen ook de garderobe van de veertiger en de vijftiger; iets wat Simons zeker op zijn conto mag schrijven. De jongerencultus die hij als het ware idealiseerde, haalde een eerste hoogtepunt in 1999, toen hij met Isolated Heroes (en David Sims als fotograaf) portretten maakte van jonge mannen die hij ook inzette voor zijn shows. Raf Simons leverde hierdoor een tijdsdocument af. De helden aan het einde van een millennium als het ware. Hij zou later nog vaker het moment grijpen en tijdens een show het publiek een spiegel voorhouden. Toen hij na een bezinningsperiode (en een time out van een jaar) in 2001 opnieuw met een collectie voor de dag kwam, pakte hij zijn modellen in met hoofddoeken en leek het op alle fronten oorlog (9/11 moest toen nog plaats vinden). Dat de wereld toen al in brand stond, duidde op veel meer dan een kanttekening in de marge van zijn modelijn. Raf was begaan met de wereld, en mode was zijn manier om dat te uiten. Net zoals een kunstenaar of een muzikant dat zou doen. Zijn kleren worden overigens gedragen door iconen uit die branches, van Rihanna tot Kanye West en A$AP Rocky, de rapper die in mei van dit jaar zelfs een nummer over hem maakte (het heet ‘Raf’).
Raf Simons voor Fred Perry 2013
Zowel kunst als muziek zijn twee werelden waar Simons zich graag aan laaft. Van bij de start was vooral muziek een ongelooflijke inspiratiebron. David Bowie, Kraftwerk en New Order: het zijn maar enkele iconische bands waarnaar hij in zijn werk meermaals refereerde. Jarenlang al volgt Simons ook de kunstscène op de voet. In dat ene sabbatjaar bouwde hij de privécollectie uit voor een bekende Vlaamse verzamelaar en het is lang niet de eerste keer dat Simons met een kunstenaar in zee gaat. De Amerikaan Sterling Ruby werkte in 2014 samen met Simons aan diens herenmodecollectie en niet veel later leverde Ruby’s werken inspiratie voor enkele couturestoffen bij Dior. De huidige herenmodelijn brengt overigens een ode aan topfotograaf Robert Mapplethorpe. Altijd gaat het bij Simons om zoveel meer dan alleen maar kleren.
Detail van het Salon Bleu, tijdens de eerste couturecollectie voor Dior
Simons wordt vaak in één adem genoemd met Jil Sander en Christian Dior, waar hij respectievelijk 7 en 4 jaar voor werkte, maar het is eigenlijk de kracht van zijn eigen herenmodelijn (en allicht ook zijn werkmethode) die hem bij die huizen heeft gebracht. Dat is niet anders geweest, toen hij in augustus 2016 gevraagd werd om de creatieve directie van Calvin Klein op zich te nemen. Dat heeft velen misschien verbaasd – na jaren damesmode bij die andere labels- maar eigenlijk is die rol geknipt voor een man die zo nauw verweven is met jongerencultuur en al wat daarrond hangt. Simons heeft veel gemeen met Calvin Klein: die laatste bezorgde ons jaren terug eveneens beelden die intussen op ons netvlies gebrand staan. Denk aan de jeanscampagnes met Brooke Shields (‘Nothing comes between me and my Calvins’) en de CKOne parfumcampagnes (de allereerste uniseks-geur was die van Klein). Simons heeft nog maar twee collecties gepresenteerd voor het bekende Amerikaanse modelabel, maar de CFDA (Council of Fashion Designers of America) vond het een week geleden toch al tijd worden voor een dubbele prijs: hij kaapte in New York de award weg voor beste designer van het jaar – voor zowel heren- als damesmode. Een prijs die in 1993 ook al eens gewonnen werd door… Calvin Klein.
Raf Simons in Vogue, in zijn Dior-hoogdagen
Het is lang niet de eerste keer dat Raf Simons internationaal in de prijzen valt. In 2003 won hij de prestigieuze Swiss Textile Award en in 2014 haalde hij op de CFDA Awards in New York al de prijs van de beste internationale designer. Hoog tijd dus dat hij in eigen land gelauwerd wordt. Zeker als dat voor Algemene Culturele Verdienste is.
